Cơn sốt DePIN trong thế giới Web3: Đổi mới hay trò lừa bịp?

Trong lĩnh vực Web3, chúng ta đã chứng kiến nhiều đợt sóng nhiệt. Từ những máy khai thác Filecoin đầu tiên đến GameFi sau này, và bây giờ là DePIN (mạng lưới hạ tầng vật lý phi tập trung), những khái niệm này đã từng gây ra cơn sốt trên thị trường. Tuy nhiên, khi sức nóng giảm đi, điều còn lại thường chỉ là một đống lộn xộn.

Sự xuất hiện của DePIN dường như đã mang đến một không gian tưởng tượng mới cho Web3. Khẩu hiệu "Sử dụng để khai thác" đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà đầu tư. Sạc điện thoại, gọi điện, lái xe, xem quảng cáo, thậm chí uống nước cũng có thể nhận được phần thưởng token. Mô hình kết hợp giữa cuộc sống thực và tiền điện tử này, thoạt nhìn có vẻ có giá trị thực tiễn hơn so với GameFi hoàn toàn ảo.

Tuy nhiên, khi chúng ta xem xét kỹ lưỡng những dự án này, một thực tế không thể phủ nhận nổi lên: hầu hết các nhà cung cấp thiết bị DePIN đều đến từ Huaqiangbei, Thâm Quyến, và giá bán của những thiết bị này thường gấp 30-50 lần giá bán buôn. Nhiều nhà đầu tư không chỉ chịu thiệt hại lớn về phần cứng, mà các mã thông báo DePIN mà họ mua cũng khó có thể thu hồi vốn, chỉ có thể đứng nhìn tài sản của mình giảm giá.

Hãy cùng điểm qua một vài dự án DePIN điển hình:

1. Helium từng là ngôi sao của DePIN, nhưng thiết bị hotspot của nó đã bị đẩy giá từ vài chục đô la lên 2500 đô la, cuối cùng dẫn đến hàng loạt nhà đầu tư mất trắng.

2. Hivemapper ra mắt thiết bị ghi hình ô tô giá 549 USD, hứa hẹn người dùng có thể nhận được phần thưởng token bằng cách tải lên dữ liệu địa lý. Tuy nhiên, giá token liên tục ảm đạm, thời gian hoàn vốn kéo dài, và mạng lưới bản đồ của nó chủ yếu phủ sóng các nước phát triển ở châu Âu và Mỹ, hầu như không có tình huống áp dụng cho thị trường châu Á.

3. Jambo ra mắt điện thoại Web3 trên thị trường châu Phi, mặc dù doanh số khá tốt, nhưng về bản chất là một sản phẩm không có bộ nhớ từ Huaqiangbei, tính bền vững của mô hình kinh tế token của nó vẫn còn đáng nghi.

4. BitBoy cầm tay do Ordz Game phát hành, về bản chất là phiên bản độ lại của máy chơi game cầm tay cổ điển trong Web3, trải nghiệm trò chơi không có sự đổi mới, token thiếu tính thanh khoản và giá trị thực.

5. Điện thoại TON bị người dùng phê bình là "cảm giác điện thoại cho người lớn tuổi", cấu hình bình thường, chỉ dựa vào "kỳ vọng airdrop" để thu hút người mua.

6. Starpower bán các thiết bị như ổ cắm thông minh giá cao, nhưng bối cảnh công ty không minh bạch, công nghệ và động lực sinh thái chưa được xác định rõ ràng, nghi ngờ theo mô hình "trò lừa bịp hợp đồng tương lai máy khai thác" giống như Filecoin và Helium.

Những trường hợp này phản ánh rằng, thị trường DePIN hiện tại đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Phần lớn các dự án không phải đang giải quyết vấn đề thực tế, mà là thu hút nhà đầu tư thông qua việc đóng gói khái niệm. Họ dựa vào việc "bán phần cứng" để thu hoạch các nhà đầu tư lẻ, dùng các khái niệm như "trao quyền sinh thái", "kỳ vọng airdrop" để lừa đảo người dùng mới.

Các dự án DePIN thực sự thành công nên được xây dựng trên cơ sở giải quyết các vấn đề thực tế, cần có thiết kế mô hình cung cầu mạnh mẽ, cơ chế khuyến khích minh bạch và liên tục, cũng như sự hiểu biết sâu sắc về lĩnh vực phần cứng và cơ sở hạ tầng. Hiện nay, hầu hết các dự án DePIN trông giống như một vòng lặp Ponzi khác của Web3, thay vì là sự đổi mới thực sự.

Chúng tôi mong đợi trong tương lai gần, có thể thấy các dự án DePIN không phụ thuộc vào doanh số bán phần cứng và những câu chuyện trống rỗng, mà được duy trì thông qua việc sử dụng thực tế và doanh thu. Chỉ có như vậy, DePIN mới thực sự mang lại giá trị cho thế giới Web3, chứ không phải trở thành một bong bóng nữa.