Giấc mơ máy tính thế giới trong mạng Phi tập trung

Mạng lưới phi tập trung luôn theo đuổi giấc mơ về một máy tính toàn cầu có thể thực hiện mã tùy ý mà không cần tin cậy và có thể chia sẻ với toàn thế giới. Sau Ethereum, nhiều dự án hạ tầng đã thực hiện các thử nghiệm trong lĩnh vực này, trong đó có mạng AO sắp ra mắt.

Đối với ý tưởng về "máy tính thế giới", có thể chia thành ba khía cạnh chính: tính toán dữ liệu, truy cập và lưu trữ. Trước đây, Arweave đã đóng vai trò như "ổ cứng thế giới", trong khi mạng AO (Actor Oriented) đã đưa ra khả năng tính toán tổng quát và cung cấp chức năng hợp đồng thông minh.

AO：Mạng tính toán tổng quát dựa trên Actor

Hiện nay, các nền tảng tính toán phi tập trung chủ yếu được chia thành hai loại: nền tảng hợp đồng thông minh và nền tảng tính toán tổng quát. Nền tảng hợp đồng thông minh lấy Ethereum làm đại diện, mạng chia sẻ bộ nhớ trạng thái toàn cầu, thực hiện sự đồng thuận cho quá trình tính toán thay đổi trạng thái. Do sự đồng thuận cần một lượng lớn phép toán lặp lại, nên với chi phí cao chỉ được sử dụng để xử lý các giao dịch có giá trị cao. Mạng tính toán tổng quát thì không thực hiện sự đồng thuận cho chính quá trình tính toán, mà thay vào đó xác minh kết quả tính toán dựa trên giao dịch, xử lý thứ tự yêu cầu, không tồn tại bộ nhớ trạng thái chia sẻ. Điều này giảm thiểu chi phí, cho phép mạng mở rộng sang nhiều lĩnh vực tính toán hơn, với một số mạng tính toán làm đại diện.

Ngoài ra, còn có một số dự án dựa trên giả thuyết an ninh của máy ảo, kết hợp tính toán tổng quát với hợp đồng thông minh. Các mạng này chỉ thực hiện sự đồng thuận về thứ tự giao dịch và xác minh kết quả tính toán. Nhiều tính toán thay đổi trạng thái được xử lý song song trong các nút mạng, môi trường máy ảo đảm bảo kết quả xác định, vì vậy chỉ cần thứ tự giao dịch nhất quán, trạng thái cuối cùng cũng sẽ giữ nguyên.

Mạng này do không chia sẻ bộ nhớ trạng thái, nên chi phí mở rộng rất thấp, nhiều nhiệm vụ có thể tính toán song song và không ảnh hưởng lẫn nhau. Những dự án này thường dựa trên mô hình lập trình Actor, AO cũng thuộc loại này. Dưới mô hình Actor, mỗi đơn vị tính toán được coi là một tác nhân thông minh xử lý giao dịch độc lập, các đơn vị tính toán tương tác qua giao tiếp. AO tiêu chuẩn hóa việc truyền tin của Actor, tạo ra một mạng lưới tính toán Phi tập trung.

Khác với hợp đồng thông minh bị kích hoạt thụ động truyền thống, AO với Actor tính toán tổng quát có thể thực hiện chạy chủ động hợp đồng thông minh thông qua phương thức "cron" được kích hoạt theo chu kỳ thời gian cố định, chẳng hạn như chương trình giao dịch liên tục theo dõi không gian chênh lệch giá.

Khả năng mở rộng nhanh chóng của mạng AO, khả năng lưu trữ dữ liệu quy mô lớn của Arweave, mô hình lập trình của Actor, cùng với khả năng kích hoạt giao dịch chủ động, khiến nó rất phù hợp để lưu trữ AI Agent. AO cũng hỗ trợ việc đưa các mô hình AI lớn vào hợp đồng thông minh trên blockchain.

Đặc điểm mạng AO

Mạng AO không đồng thuận về quá trình tính toán, mà đồng thuận về thứ tự giao dịch, và mặc định rằng kết quả chạy của máy ảo là xác định, từ đó đạt được sự nhất quán của trạng thái cuối cùng.

AO áp dụng thiết kế mô-đun, trong mạng có ba đơn vị cơ bản: đơn vị điều độ SU, đơn vị tính toán CU và đơn vị đưa tin MU. Sau khi giao dịch được phát ra, MU nhận và xác minh chữ ký, chuyển tiếp đến SU. SU đóng vai trò là điểm kết nối giữa AO và chuỗi AR, giúp mạng sắp xếp thứ tự giao dịch và tải lên chuỗi AR để hoàn thành sự đồng thuận. Phương thức đồng thuận hiện tại là POA (Bằng chứng quyền hạn). Sau khi hoàn thành đồng thuận, nhiệm vụ được phân bổ cho CU để thực hiện tính toán cụ thể, kết quả được trả về cho người dùng qua MU.

CU集 có thể được xem là một mạng lưới sức mạnh tính toán phi tập trung. Dưới một kế hoạch kinh tế hoàn chỉnh, các nút CU cần phải đặt cọc tài sản, cạnh tranh thông qua hiệu suất tính toán, giá cả và các yếu tố khác, cung cấp sức mạnh tính toán để kiếm lợi nhuận. Nếu xảy ra lỗi tính toán, tài sản sẽ bị tịch thu, đây là một cơ chế bảo đảm kinh tế tiêu chuẩn.

So sánh AO với các mạng khác

Là một nền tảng tính toán đa năng, sự khác biệt giữa AO và các nền tảng hợp đồng thông minh như Ethereum là rất rõ ràng. Một số nền tảng lưu trữ cũng đã ra mắt chức năng hợp đồng thông minh, nhưng trải nghiệm trên những nền tảng này thường không bằng các nền tảng hợp đồng thông minh truyền thống.

So với các mạng tính toán phi tập trung khác, AO giữ lại khả năng hợp đồng thông minh và duy trì trạng thái toàn cầu trên một nền tảng lưu trữ nào đó. Thực tế, AO về cấu trúc tương tự nhất với một dự án nổi tiếng nào đó, tiếp tục mô hình sớm của mạng blockchain tính toán bất đồng bộ.

Các đặc điểm chính của AO bao gồm chỉ sắp xếp theo thứ tự giao dịch, tin vào tính toán xác định của máy ảo, sử dụng mô hình Actor để xử lý bất đồng bộ, v.v. Sự khác biệt lớn nhất là AO có một lớp trạng thái chia sẻ, bất kỳ ai cũng có thể khôi phục trạng thái toàn mạng thông qua thứ tự giao dịch và chứng minh trạng thái, điều này đã tăng cường khả năng phi tập trung của mạng.

Về mặt kinh tế và thiết kế, AO hoạt động theo cách phát hành công bằng, không có sự tham gia, có thể tham gia khai thác cạnh tranh bằng cách staking. AO sử dụng thiết kế mô-đun, tách biệt MU, CU, SU, người dùng có thể tự chọn cách thực hiện máy ảo, giảm chi phí tham gia cho các nhà phát triển.

Tuy nhiên, AO cũng phải đối mặt với một số thách thức. Giao dịch giữa các hợp đồng trong mô hình Actor bất đồng bộ thiếu tính nguyên tử, có thể cản trở sự phát triển của các ứng dụng loại DeFi. Mô hình tính toán mới cũng đặt ra yêu cầu cao hơn cho các nhà phát triển. Hơn nữa, dưới kiến trúc AO, giới hạn tối đa của máy ảo wasm là 4GB, cũng dẫn đến việc một số mô hình phức tạp không thể sử dụng.

Mặc dù vậy, trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của AI, AO vẫn có thể có tiềm năng lớn. Hiện tại, tổng giá trị thị trường của Arweave là 2,2 tỷ USD, vẫn còn một khoảng cách nhất định so với một số đối thủ cạnh tranh. Trong tương lai, sự phát triển của mạng AO trong lĩnh vực AI đáng để chú ý.